Ο ρόλος των ειδικών δυνάμεων και οι αποτυχίες τους

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 21-10-2001

Τα πιο επίλεκτα Σώματα, το καλύτερο «εργαλείο» στα χέρια των επιτελών, έχουν πολλές φορές μεγάλες απώλειες

Η φήμη των μονάδων ειδικών δυνάμεων εδραιώθηκε το 1944, όταν Γερμανοί αλεξιπτωτιστές, υπό τον Οτο Σκορτσένι, απελευθέρωσαν τον στενά φρουρούμενο Μουσολίνι από τη συμμαχική αιχμαλωσία. Η επιχείρηση έμεινε στην ιστορία και επέτρεψε να λησμονηθεί το απαράδεκτα υψηλό ανθρώπινο κόστος, που είχαν για τους επιτιθέμενους οι μεγάλες αερομεταφερόμενες επιχειρήσεις, όπως της Μάχης της Kρήτης, του Αρνεμ, του Σουέζ το 1956 και του Παναμά το 1989.

Από το βράδυ της 11ης Σεπτεμβρίου, όταν έγινε φανερό ότι οι ΗΠΑ θα απαντούσαν δυναμικά στην επίθεση που δέχθηκαν, οι ειδικοί άρχισαν να μνημονεύουν τις ειδικές δυνάμεις, όπως αναφέρει σε άρθρο του το γαλλικό περιοδικό Le Point. 40.000 άνδρες υπηρετούν στις ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ, υπό ενιαία διοίκηση (USSOC), υπεύθυνη για μονάδες των τριών όπλων, καθώς και των πεζοναυτών.

Ο στρατός των ΗΠΑ διαθέτει δεκαπέντε μονάδες ειδικών δυνάμεων, καθώς και το 75ο σύνταγμα Ρέιντζερς, που δραστηριοποιείται αυτές τις ημέρες στο Νότιο Αφγανιστάν, κάθε τάγμα του οποίου αριθμεί 580 άνδρες αλλά και γυναίκες. Στο Βόρειο Αφγανιστάν, η 5η ομάδα ειδικών δυνάμεων (5th Special Forces Group), ειδικευμένη στις μεσανατολικές και κεντρασιατικές επιχειρήσεις, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Ουζμπεκιστάν και επιτελείς της συμμετέχουν σε επιχειρήσεις στο πλευρό του πολέμαρχου της Βόρειας Συμμαχίας, στρατηγού Ντοστούν. Μέλη της ομάδας υποβρυχίων καταστροφών του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού (Navy SEALs) ασκούν τα ζοφερά καθήκοντά τους πίσω από τις γραμμές των Ταλιμπάν στο Kανταχάρ. Ο προηγμένος εξοπλισμός και η άρτια εκπαίδευση των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων, όμως, δεν αποτελεί εγγύηση επιτυχίας, όπως δείχνει και η αμερικανική εμπειρία στο Βιετνάμ και στη Σομαλία. Kατά τη διάρκεια του πολέμου στον Kόλπο, πολλές ομάδες διείσδυσαν πίσω από τις γραμμές των Ιρακινών. Οι διαταγές τους συμπεριλάμβαναν τον εντοπισμό συστοιχιών ιρακινών πυραύλων Σκουντ, την καθοδήγηση βομβαρδιστικών αεροσκαφών στους στόχους τους, με τη χρήση διόπτρας ακτίνων λέιζερ, και την καταστροφή επικοινωνιακών δικτύων του εχθρού. Μία ομάδα της βρετανικής SAS αναγκάσθηκε, όμως, εξαιτίας βλάβης του ασυρμάτου της να διαφύγει πεζή 120 χιλιόμετρα μέσα στην έρημο, για να φθάσει στα σύνορα του Ιράκ με τη Συρία, κυνηγημένη από τους Ιρακινούς. Η δεκαπενταμελής ομάδα, βασισμένη όπως και κάθε τμήμα ειδικών δυνάμεων στην αρχή ότι «δεν εγκαταλείπουμε τους δικούς μας», έχασε τρία μέλη της, ενώ τέσσερα άλλα που αιχμαλωτίσθηκαν, βασανίσθηκαν από τους Ιρακινούς δεσμοφύλακές τους.

24 Απριλίου 1980

Επιχείρηση «Νύχι του Αετού»

Από τις 4 Νοεμβρίου του 1979, 49 Αμερικανοί κρατούνται όμηροι στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη. Ο πρόεδρος Kάρτερ θα ζητήσει από τη μόλις σχηματισμένη αντιτρομοκρατική Ομάδα Δέλτα, να αναλάβει την απελευθέρωσή τους. Η μονάδα, όμως, δεν είναι αυτάρκης. Για τη μεταφορά της θα χρησιμοποιήσει μεταγωγικά αεροσκάφη C-130 της Αεροπορίας και ελικόπτερα CH-53 του Ναυτικού. Η επιχείρηση είναι πολύ επικίνδυνη: η Ομάδα Δέλτα δεν γνωρίζει καθόλου το πεδίο επιχειρήσεων. Παρά τους πέντε μήνες προετοιμασίας και εκπαίδευσης, η ομάδα δεν έχει επιχειρησιακή εμπειρία σε συνεργασία με αεροπορικές δυνάμεις, οι οποίες θα υποφέρουν από τη μεγάλη απόσταση που χωρίζει τη βάση εκκίνησής τους από το σημείο συγκέντρωσης. Οι αερομεταφερόμενες δυνάμεις πρόκειται έτσι να συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένο γεωγραφικό σημείο της ερήμου που βαφίζεται «Ερημος Ενα» (Desert One). Τα οκτώ ελικόπτερα ξεκινούν από αεροπλανοφόρο στη θάλασσα του Ομάν, πάνω από 1.000 χιλιόμετρα νότια. Πολλά από αυτά αντιμετωπίζουν τεχνικά προβλήματα. Στο «Ερημος Ενα», οι Αμερικανοί γνωρίζουν την καταστροφή. Ελικόπτερο συγκρούεται με ένα από τα μεταγωγικά αεροσκάφη C-130. Τα σώματα οκτώ Αμερικανών εγκαταλείπονται στην έρημο και οι τραυματίες ξεπερνούν τους 20. Η καταστροφική επιχείρηση σημαίνει το τέλος της πολιτικής καριέρας του Kάρτερ, ενώ το Πεντάγωνο προωθεί τη δημιουργία της ενιαίας διοίκησης των ειδικών δυνάμεων.

25 Οκτωβρίου 1983

Επιχείρηση «Επείγουσα Οργή»

Στο νησί της Γρενάδας, στην Kαραϊβική, εγκαθιδρύεται το 1970 μαρξιστική κυβέρνηση υπό τον Μορίς Μπίσοπ. Ο θάνατός του το 1983, κατά τη διάρκεια πραξικοπήματος, δημιουργεί φόβους στην Ουάσιγκτον για αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ρέιγκαν εγκρίνει εισβολή αμερικανών δυνάμεων, που αποβιβάζονται στο νησί στις 25 Οκτωβρίου 1983. Οι ειδικές δυνάμεις, στην αιχμή της επίθεσης, αντιμετωπίζουν σωρεία προβλημάτων. Το βάπτισμα του πυρός για το 160ό αερομεταφερόμενο σύνταγμα του αμερικανικού στρατού (γνωστό και ως «Νυχτερινοί Επιδρομείς») θυμίζει φάρσα.

Η ρίψη των αλεξιπτωτιστών γίνεται σε λάθος σημείο, αντί των φυλακών του Ρίτσμοντ Χιλ που ήταν ο στόχος. Τα έξι μεταγωγικά ελικόπτερα της αποβατικής δύναμης αχρηστεύονται, τη δεύτερη ημέρα των επιχειρήσεων. Ομάδα των υποβρυχίων καταστροφών του Ναυτικού αποβιβάζεται σε λάθος σημείο υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, τέσσερα μέλη της πνίγονται και εγκαταλείπονται από τους συντρόφους τους.

Αλλη επίλεκτη ομάδα του Ναυτικού αναγκάζεται να διαφύγει στη ζούγκλα, υποχωρώντας μπροστά στη σθεναρή αντίσταση μιας χούφτας Kουβανών εθελοντών. Η αντίσταση της τοπικής και ουσιαστικά άοπλης πολιτοφυλακής, υποστηριζόμενης από έναν λόχο Kουβανών, γονατίζει αρχικά τη στρατιωτική ελίτ των ΗΠΑ.

Οι αμερικανικές δυνάμεις δεν διαθέτουν καν αποτελεσματικές επικοινωνίες, ενώ η συνεννόηση με τα πλοία του στόλου και την αεροπορία είναι πολλές φορές αδύνατη. Αξιωματικός της 82ης αερομεταφερόμενης ταξιαρχίας αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει την πιστωτική του κάρτα και να πραγματοποιήσει τηλεφώνημα προς το αμερικανικό αρχηγείο στο Φορτ Μπραγκ των ΗΠΑ, από το ταχυδρομείο της πρωτεύουσας της Γρενάδας, για να ζητήσει αεροπορική υποστήριξη των περικυκλωμένων ανδρών του.

19 Οκτωβρίου 1989

«Δίκαιος Σκοπός»

Πρόβλημα: Η απομάκρυνση του δικτάτορα Μανουέλ Νοριέγκα, όψιμου μεγαλέμπορου ναρκωτικών και δημιουργήματος της CIA, από την εξουσία στον Παναμά. Η λύση: Εισβολή αλεξιπτωτιστών των ειδικών δυνάμεων, η σύλληψη του Νοριέγκα και η παραπομπή του στην αμερικανική δικαιοσύνη. Η επιχείρηση ξεκινά στις 19 Δεκεμβρίου, αλλά τίποτε δεν εξελίσσεται σύμφωνα με το σχέδιο.

Οι ομάδες υποβρύχιων καταστροφών του Ναυτικού χάνουν τέσσερα μέλη τους κατά την επίθεση στο αεροδρόμιο της Πούντα Παϊτίγια. Αμερικανοί αλιξιπτωτιστές αναζητούν τον Νοριέγκα στο διαμέρισμα ερωμένης του, αλλά ο Παναμέζος δικτάτορας δεν βρίσκεται εκεί. 4.000 άνδρες συμμετέχουν στην επιχείρηση. Τα αεροσκάφη, όμως, απελευθερώνουν τους αλεξιπτωτιστές σε πολύ χαμηλό ύψος, πράγμα που τους καθιστά ευάλωτους σε πυρά από το έδαφος. Οι τραυματίες είναι δεκάδες.

Η Μονάδα Ψυχολογικού Πολέμου αναλαμβάνει δράση, αφού ο Νοριέγκα καταφεύγει στην πρεσβεία του Βατικανού: Οχήματα με μεγάφωνα στις οροφές τους ζητούν από τον στρατό του Παναμά να καταθέσει τα όπλα, προτού περικυκλώσουν την παπική πρεσβεία, όπου παίζουν μουσική ροκ σε εκκωφαντική ένταση, καθώς είναι γνωστό ότι ο Νοριέγκα απεχθάνεται το ροκ.

3 Οκτωβρίου 1993

«Επαναφορά της Ελπίδας»

Η αποστολή των ειδικών δυνάμεων έμοιαζε με άσκηση. Στο πλαίσιο της ειρηνευτικής αποστολής στη Σομαλία, η CIA ενημερώνει τον στρατό ότι πληροφοριοδότης έχει εντοπίσει το κρησφύγετο μελών της φρουράς του πολέμαρχου στρατηγού Αϊντίντ, σε πολυκατοικία του Μογκαντίσου. Η ομάδα κρούσης των Ρέιντζερς που καλείται να συλλάβει τους Σομαλούς αριθμεί 90 άνδρες, οι οποίοι θα κατέβουν με σχοινιά από 12 υπεριπτάμενα ελικόπτερα ΜΗ-60 της αμερικανικής αεροπορίας. Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία περιμέτρου ασφαλείας από το πρώτο κύμα της ομάδας κρούσης, ενώ άλλα ελικόπτερα θα αποβιβάσουν μέλη της αντιτρομοκρατικής Δύναμης Δέλτα, τα οποία θα εισβάλουν στο κρησφύγετο. Οι καταζητούμενοι συλλαμβάνονται. Οι αμερικανικές δυνάμεις δέχονται, όμως, πυρά καθώς εγκαταλείπουν το κτίριο. Δύο ελικόπτερα καταρρίπτονται και τα σώματα Αμερικανών στρατιωτών σύρονται πίσω από αυτοκίνητα Σομαλών πολεμάρχων. 19 Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώνονται και 84 τραυματίζονται. Λίγες ημέρες αργότερα, η αμερικανική περιπέτεια στη Σομαλία λήγει.