Ο τρίτος δρόμος της Ελλάδας

Όλοι γνωρίζουν το αστείο με τον τύπο που πέφτει από τον ουρανοξύστη και σε κάθε όροφο που περνάει, λέει «ως εδώ καλά πάμε»… Κάτι τέτοιο θυμίζει, δυστυχώς, η σημερινή κατάσταση της Ελλάδας. Το «Εν Κρυπτώ» δεν συνηθίζει τα οικονομικά σχόλια – αλλά καλό είναι να μην περιοριζόμαστε στο μικρόκοσμό μας, όταν το ευρύτερο περιβάλλον (που άλλωστε καθορίζει τελικά και το μικρόκοσμό μας) κλυδωνίζεται. Τα μαύρα σύννεφα στην ελληνική οικονομία πυκνώνουν. Οι αιτίες είναι πολλές: τα χρόνια «διαρθρωτικά» προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, το έλλειμμα που μας κληροδότησε η σπάταλη δεκαετία του ’80, τα χρέη των Ολυμπιακών, η «βλέποντας και κάνοντας» οικονομική πολιτική της νεοδημοκρατικής πενταετίας, η παγκόσμια οικονομική κρίση. Σίγουρα πρέπει να γίνουν πολλά σε επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού για να ξαναμπεί η ελληνική οικονομία σε θετική τροχιά – και το βασικό είναι να θυμηθούμε ότι δεν μπορεί να μας τρέφει όλους το κράτος, και ότι η χώρα πρέπει να ΠΑΡΑΓΕΙ προϊόντα και υπηρεσίες, ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά. Όμως εκτός από το στρατηγικό σχεδιασμό, υπάρχουν και οι άμεσοι χειρισμοί σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα. Και στις καταστάσεις ανάγκης κρίνονται, όχι τόσο ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, όσο η ικανότητα, η εμπειρία και τα αντανακλαστικά της πολιτικής ηγεσίας. Δυστυχώς, η ελληνική πολιτική ηγεσία, δηλαδή η κυβέρνηση του κ. Παπανδρέου, αποδεικνύεται ως τώρα κατώτερη των περιστάσεων. Δεν αμφισβητείται ότι ο κ.Παπακωνσταντίνου είναι άνθρωπος με περγαμηνές, αλλά και ότι παρέλαβε μια δύσκολη κατάσταση, χωρίς να έχει προηγούμενη εμπειρία. Γι’ αυτό δεν ευθύνεται ο ίδιος, αλλά ο πρωθυπουργός που τον επέλεξε. Αλλά ο κ. Παπακωνσταντίνου οφείλει να κατανοήσει ότι σε έναν υπουργό Οικονομικών εν μέσω κρίσης, τα λάθη δεν συγχωρούνται, ούτε λόγω απειρίας. Η πρόσφατη διεθνής κρίση ήταν κρίση ρευστότητας. Επιχειρήσεις, τράπεζες, ακόμα και κράτη ολόκληρα κήρυξαν στάση πληρωμών. Υπό τέτοιες συνθήκες, οι εχέφρονες, είτε είναι επιχειρήσεις είτε είναι κυβερνήσεις φροντίζουν να προσελκύσουν χρήματα, και πάντως να μην τα διώξουν. § Στην Ιταλία, εφαρμόστηκε «φορολογική ασυλία» για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων από το εξωτερικό, κι έτσι επέστρεψαν στη χώρα 95 δις Ευρώ μέσα σε τρεις μήνες, ενισχύοντας τόσο το τραπεζικό σύστημα όσο και τα κρατικά ταμεία (με ειδική εισφορά). § Στην Τουρκία εφαρμόστηκε η ίδια συνταγή, και απέφερε 31 δις δολλάρια σε 13 μήνες. Στην Ελλάδα, τι έγινε; Ακριβώς το αντίθετο… Ο κ. Παπακωνσταντίνου άφησε από τις αρχές Νοεμβρίου να αιωρείται ως πρόθεση η επιβολή «πόθεν έσχες» στις τραπεζικές καταθέσεις…με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πανικός στους μεγαλοκαταθέτες και να «διαρρεύσουν» προς το εξωτερικό καταθέσεις 6-7 δις Ευρώ μέσα σε δύο μήνες. Και τελικά η κυβέρνηση κατάλαβε το λάθος και απέκλεισε το «πόθεν έσχες» στις καταθέσεις για να σταματήσει η φυγή… Αλλά ποιος και με τι κεφάλαια θα αγοράσει αύριο τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που θα προσπαθεί να πουλήσει ο κ. Παπακωνσταντίνου; Ως τώρα μεγάλο μέρος των εκδόσεων το κάλυπταν ελληνικές τράπεζες – πόσο θα αντέξουν, μετά από τέτοια φυγή καταθέσεων; Και πόσο θα αντέξουν να παρέχουν δάνεια στην αγορά, όταν φεύγουν οι μεγάλοι καταθέτες τους στο εξωτερικό; Επιτέλους κύριε υπουργέ, αν δεν έχετε άλλες επιλογές, δεν είναι ντροπή να μιμηθείτε τους ομολόγους σας του εξωτερικού. Η απειρία ενός ανθρώπου, ακόμα και ενός υπουργού, μπορεί να είναι ελαφρυντικό για πολλά πράγματα – όχι όμως για τη χρεωκοπία μιας χώρας… Αλλά δεν είναι μόνο οι ευθύνες του κ. Παπακωνσταντίνου και του προϊσταμένου του, κ. Παπανδρέου. Είναι καιρός ολόκληρη η κοινωνία να αναλάβει τις ευθύνες της. Είναι αδιανόητο, σε τέτοια εποχή οικονομικής κρίσης, οι αγρότες να κλείνουν το εθνικό οδικό δίκτυο σε δεκάδες σημεία, νεκρώνοντας την οικονομική δραστηριότητα και προξενώντας ζημιά τουλάχιστον 200 εκ. Ευρώ στις ελληνικές εξαγωγές . Άσχετα αν έχουν δίκιο ή όχι, είναι αδιανόητο να μεταχειρίζονται τέτοια μέσα σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Όπως ήταν αδιανόητο να κρατούν οι λιμενεργάτες κλειστές τις προβλήτες του ΟΛΠ επί ενάμιση μήνα, φέρνοντας το εμπόριο στα όρια ασφυξίας, και στη συνέχεια να παίρνουν ως «λύτρα» πλουσιοπάροχες αποζημιώσεις. Όπως και για τους αγρότες, το ότι ενδεχομένως η σημερινή κυβέρνηση προεκλογικά τους έδωσε υποσχέσεις που τώρα δεν τιμά, δεν είναι επαρκής δικαιολογία για τη στάση τους. Υπάρχουν δικαστήρια, νόμιμα μέσα, διάλογος. Τη λογική «κλείνω τους δρόμους και τα λιμάνια» ή «κατεβάζω τους διακόπτες» δεν τη σηκώνει πλέον ο καιρός. Αυτό τον εκβιασμό σε τελική ανάλυση, δεν τον αντέχει πια, ούτε η ελληνική οικονομία, ούτε η ελληνική κοινωνία. Ας συνέλθουμε, πριν να είναι αργά. Όλοι ανεξαιρέτως. Έχει η κυβέρνηση τις ευθύνες της, αλλά έχουμε και οι υπόλοιποι, ως κοινωνία, τις δικές μας. Οι εξυπνάδες τελείωσαν. Ας δείξουμε όλοι ένα στοιχειώδες αίσθημα, αν όχι ευθύνης, τουλάχιστον αυτοσυντήρησης. Κανείς δε θα κλάψει αν χρεωκοπήσει η Ελλάδα – μόνο εμείς οι ίδιοι.